Dlaczego tak ważne jest, aby chronić psy i koty przed kleszczami?

Kleszcze są pajęczakami atakującymi zwierzęta stałocieplne. Najpopularniejsze w Polsce gatunki to Dermacentor retikulatus, Ixodes ricinus oraz Rhipicephalus sanguineus. Pasożyty te występują na terenie całej Polski. Do terenów o szczególnym zagrożeniu zaliczamy już nie tylko lasy i łąki ale coraz częściej parki, ogrody, skwery i trawniki miejskie. W przychodniach weterynaryjnych zdarzają sie również koty niewychodzące, które kleszcz „zaatakowal” na balkonie, w bloku.

Sezon aktywności kleszczy rozciąga się niemal na cały rok kalendarzowy. Jeśli zima jest łagodna, kleszcze można spotkać nawet w styczniu czy lutym. Szczyt ich aktywności, tzw „wysyp kleszczy” przebiega wiosną i jesienią czyli w okresach umiarkowanej temperatury. Najczęściej są to przełom kwietnia i maja oraz września i października. Ryzyko kontaktu z kleszczem w tym czasie, a tym samym zarażenia się chorobami odkleszczowymi jest największe.

Trzeba pamiętać że choroby przenoszone przez kleszcze są brdzo groźne dla zdrowia  i życia naszych podopiecznych. Zabezpieczanie czworonogów przed tymi pasożytami zmniejsza ryzyko potencjalnych zakażeń. Najprostszym, skutecznym sposobem jest systematyczna aplikacja preparatów przeciwkleszczowych w formie spot-on.

Jakie choroby przenoszą te groźne pasożyty?

Do chorób odkleszczowych, z którymi spotykamy się najczęściej w Polsce zaliczamy m.in. : Babeszjozę ( piroplazmozę), Anaplazmozę,  Erlichiozę monocytarną, Boreliozę, Hemobartonellozę oraz bardzo rzadko wirusowe odkleszczowe zapalenie mózgu.

Najczęściej wystepującą chorobą jest Babeszjoza, wywoływana przez pierwotniaki  z rodzaju Babesia. Inna nazwa tej jednostki chorobowej to Piroplazmoza. Kleszcz przyssany do zwierzęcia wprowadza do jego krwiobiegu chorobotwórcze pierwotniaki, które atakują erytrocyty (krwinki czerwone). W wyniku szeregu reakcji dochodzi do niszczenia krwinek a co za tym idzie anemii  oraz znacznego uszkodzenia narządów wewnętrznych, w szczególności nerek i wątroby. Pierwszymi objawami są : osowiałość, apatia, niechęć do jedzenia, wysoka temperatura, po kolejnych kilku dniach dołącza się zmiana zabarwienia moczu na ciemno żółtą nawet do brunatnej, następnie zazwyczaj dochodzi do żółtaczki. Nieleczone zakażenie w większości przypadków kończy się nieodwracalną niewydolnością nerek i zazwyczaj śmiercią.

PAMIĘTAJMY, ŻE PRZECHOROWANIE BABESZJOZY NIE OZNACZA WYKSZTAŁCENIA NA NIĄ ODPORNOŚCI !!!!! PIES MOŻE ZACHOROWAĆ PONOWNIE !!!!!

Borelioza ( choroba z Lyme) to krętkowica niebezpieczna dla psów i ludzi. Bakteria ją wywołująca doprowadza do przewlekłych zmian niszczących stawy psów, czasami atakujących nerki czy nawet serce. W okresie zaostrzenia choroby pojawia się gorączka, apatia, kulawizna – stawy mogą stać się obrzęknięte i gorące. Choroba może ulec wyciszeniu, by po jakimś czasie ponownie zaatakować.

Anaplazmoza to choroba wywoływana przez bakterie z rodzaju Anaplazma.Ostre objawy anaplazmozy są zbliżone do objawów boreliozy. Zaliczamy do nich: osowiałość, brak apetytu, gorączkę, kulawiznę, ból i obrzęk stawów. Leczenie anaplazmozy polega na długotrwałym stosowaniu antybiotyków.

Przebieg i objawy Erlichiozy sa zblizone do Anaplazmozy. W przypadkach erlichiozy, występują poważniejsze zaburzenia krzepnięcia krwi i w rzadkich wypadkach może dojść do śmierci z powodu wykrwawienia.

Hemobartonelloza przebiega najczęściej w sposób przewlekły. Bakterie pasożytują na erytrocytach, wywołując niedokrwistość.

Nieleczenie wymienionych chorób może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, a nawet do śmierci zwierzęcia.

W jaki sposób diagnozuje się choroby odkleszczowe? 

Rozpoznanie opiera się na podstawie wywiadu, badania klinicznego i wyników badań laboratoryjnych.

Bardzo ważny jest wywiad, czyli szczera rozmowa z właścicielem zwierzęcia. Często właściciele denerwują się że lakarz weterynarii zadaje mnóstwo pytań, ich zdaniem niepotrzebnych. Nic bardziej mylnego, dokładny wywiad jest bowiem jednym z elementów składowych diagnostyki weterynaryjnej.

Kolejny etap to badanie kliniczne czyli omacywanie, oglądanie i osłuchiwanie. Lekarz weterynarii między innymi ocenia kondycję zwierzęcia, mierzy temperaturę ciała , ocenia kolor błon śluzowych, omacuje węzły chłonne i stawy.

Podstawowymi badaniami laboratoryjnymi są morfologia i rozmaz krwi oglądany pod mikroskopem.

Coraz popularniejsze są badania serologiczne oraz szybie testy diagnostyczne, dostępne w wielu gabinetach, wykorzystujące m.in. technologie Elisa.

Na czym polega działanie kropli typu spot-on? W jaki sposób powinno się prawidłowo aplikować krople spot-on na skórę zwierzęcia? Czy właściciel powinien zachować przy tym jakieś specjalne środki ostrożności? 

Preparaty typu spot-on to nic innego jak popularne pipetki z plynną zawartością. Na rynku dostępny jest szeroki wybór środków, które rożnią się między sobą substancją czynną, producentem a co za tym idzie również ceną. Bardzo ważne jest aby stosować je z uwzględnieniem wagi naszego zwierzaka oraz zgodnie z przeznaczeniem tzn inne preparaty dla psów , a inne dla kotów. Zawartosć pipetki aplikuje się na zdrową, nieuszkodzoną skórę karku, po uprzednim odgarnięciu sierści. W przypadku większych zwierząt preparat aplikujemy w 2-3 miejscach wzdłuż kręgosłupa. Częstym błędem popełnianym przez właścicieli jest „wcieranie” preparatu oraz dzielenie pipetek na kilka podań. Dla zapewnienienia skuteczności działania preparatów ,minimum 2 dni przed ich podaniem oraz 2 dni po aplikacji pies nie powinien być kąpany a także powinno się unikać zmoczenia sierści pupila podczas deszczu.

Po podaniu preparatu substancja czynna zawarta w kroplach przenika do warstwy lipidowej skóry i do gruczołów łojowych, skąd jest w ciagu 24-48 h uwalniana na powierzchnię naskórka, tworząc niewidzialny film o działaniu odstraszającym i bójczym. Okres działania ochronnego przeciwko kleszczom to zazwyczaj cztery tygodnie, jednak uzależniony jest od substancji czynnej zawartej w danym preparacie spot-on.

Substancje kleszczobójcze zawarte w preparatach typu spot-on są bezpieczne dla ludzi i zwierząt,  jednak podczas aplikowania preparatu właściciel powinien zachować podstawowe środki ostrożności. Należy unikać kontaktu produktu z jamą ustną i oczami, po użyciu produktu umyć ręce a leczone zwierzęta nie powinne być dotykane dopóki miejsce podania nie wyschnie.

W jaki sposób powinno się prawidłowo usuwać kleszcza ze skóry czworonoga? Czy za każdym razem konieczna jest do tego pomoc lekarza weterynarii?

Im krócej kleszcz przebywa na zwierzęciu, tym wieksza jest szansa na uniknięcie zakażenia, pajęczak powinien byc usunięty szybko i sprawnie, najlepiej w ciągu pierwszych 24 godzin.

Nie należy smarować kleszcza żadnymi substancjami tłustymi czy spirytusem. Po zlokalizowaniu pasożyta chwytamy go pęsetą lub palcami przez jednorazową rekawiczkę ochronną, lekko wykręcając w stronę przeciwną do kierunku wskazówek zegara, równocześnie lekko pociągając aż zostanie usunięty. Na rynku dostepne są liczne kleszczołapki w formie haczyków, które ograniczają ryzyko urwania głowki kleszcza. Miejsce po usunięciu pasożyta dezynfekujemy i obserwujemy przez kilka dni. Jeżeli nie jesteśmy w statnie wykonać tego zabiegu sami w domu, udajemy się do zaprzyjaźnionego lekarza weterynarii a on profesjonalnie usunie pajęczka ze skóry naszego pupila.

Nie każdy kleszcz jest nosicielem poważnych i groźnych chorób, jednak powinnismy zwrócic uwagę na zachowanie naszego zwierzaka, jeżeli straci apetyt, chęć do zabawy czy spaceru a do tego ma wysoką temperaturę, natychmiast udajemy się do lekarza weterynarii, gdzie pies zostanie szczegółowo zbadany.

lek. wet. Kamil Mordas